Share this page:  
 

Multilingual Scriptures

(Compare books in 2 different language versions of your choice)

Comparison Search:

Select Language version and font:
You can only select max. of two versions.
Book:
Chapter:
Verse:
---------
From: To:

Free Search:

Select Language version and font:
Enter search text:

Multilingual Scriptures Home » Turkish Bible » Proverbs

Turkish Bible
Chapter # Verse # Verse Detail
11Davut oğlu İsrail Kralı Süleymanın özdeyişleri:
12Bu özdeyişler, bilgeliğe ve terbiyeye ulaşmak,
Akıllıca sözleri anlamak,
13Başarıya götüren terbiyeyi edinip
Doğru, haklı ve adil olanı yapmak,
14Saf kişiyi ihtiyatlı,
Genç adamı bilgili ve sağgörülü kılmak içindir.
15Özdeyişlerle benzetmeleri,
Bilgelerin sözleriyle bilmecelerini anlamak için
Bilge kişi dinlesin ve kavrayışını artırsın,
Akıllı kişi yaşam hüneri kazansın.
17RAB korkusudur bilginin temeli.
Ahmaklarsa bilgeliği ve terbiyeyi küçümser.
18Oğlum, babanın uyarılarına kulak ver,
Annenin öğrettiklerinden ayrılma.
19Çünkü bunlar başın için sevimli bir çelenk,
Boynun için gerdanlık olacaktır.
110Oğlum, seni ayartmaya çalışan günahkârlara teslim olma.
111Şöyle diyebilirler:
‹‹Bizimle gel,
Adam öldürmek için pusuya yatalım,
Zevk uğruna masum kişileri tuzağa düşürelim.
112Onları ölüler diyarı gibi diri diri,
Ölüm çukuruna inenler gibi
Bütünüyle yutalım.
113Bir sürü değerli mal ele geçirir,
Evlerimizi ganimetle doldururuz.
114Gel, sen de bize katıl,
Tek bir kesemiz olacak.››
115Oğlum, böyleleriyle gitme,
Onların tuttuğu yoldan uzak dur.
116Çünkü ayakları kötülüğe koşar,
Çekinmeden kan dökerler.
117Kuşların gözü önünde ağ sermek boşunadır.
118Başkasına pusu kuran kendi kurduğu pusuya düşer.
Yalnız kendi canıdır tuzağa düşürdüğü.
119Haksız kazanca düşkün olanların sonu böyledir.
Bu düşkünlük onları canlarından eder.
120Bilgelik dışarıda yüksek sesle haykırıyor,
Meydanlarda sesleniyor.
121Kalabalık sokak başlarında bağırıyor,
Kentin giriş kapılarında sözlerini duyuruyor:
122‹‹Ey budalalar, budalalığı ne zamana dek seveceksiniz?
Alaycılar ne zamana dek alay etmekten zevk alacak?
Akılsızlar ne zamana dek bilgiden nefret edecek?
123Uyardığımda yola gelin, o zaman size yüreğimi açar,
Sözlerimi anlamanıza yardım ederim.
124Ama sizi çağırdığım zaman beni reddettiniz.
Elimi uzattım, umursayan olmadı.
125Duymazlıktan geldiniz bütün öğütlerimi,
Uyarılarımı duymak istemediniz.
126Bu yüzden ben de felaketinize sevineceğim.
Belaya uğradığınızda,
Bela üzerinize bir fırtına gibi geldiğinde,
Bir kasırga gibi geldiğinde felaketiniz,
Sıkıntıya, kaygıya düştüğünüzde,
Sizinle alay edeceğim.
128O zaman beni çağıracaksınız,
Ama yanıtlamayacağım.
Var gücünüzle arayacaksınız beni,
Ama bulamayacaksınız.
129Çünkü bilgiden nefret ettiniz.
RABden korkmayı reddettiniz.
130Öğütlerimi istemediniz,
Uyarılarımın tümünü küçümsediniz.
131Bu nedenle tuttuğunuz yolun meyvesini yiyeceksiniz,
Kendi düzenbazlığınıza doyacaksınız.
132Bön adamlar dönekliklerinin kurbanı olacak.
Akılsızlar kaygısızlıklarının içinde yok olup gidecek.
133Ama beni dinleyen güvenlik içinde yaşayacak,
Kötülükten korkmayacak, huzur bulacak.››
21Oğlum, bilgeliğe kulak verip
Yürekten akla yönelerek
Sözlerimi kabul eder,
Buyruklarımı aklında tutarsan,
23Evet, aklı çağırır,
Ona gönülden seslenirsen,
24Gümüş ararcasına onu ararsan,
Onu ararsan define arar gibi,
25RAB korkusunu anlar
Ve Tanrıyı yakından tanırsın.
26Çünkü bilgeliğin kaynağı RABdir.
Onun ağzından bilgi ve anlayış çıkar.
27Doğru kişileri başarıya ulaştırır,
Kalkanıdır dürüst yaşayanların.
28Adil olanların adımlarını korur,
Sadık kullarının yolunu gözetir.
29O zaman anlarsın her iyi yolu,
Neyin doğru, haklı ve adil olduğunu.
210Çünkü yüreğin bilgelikle dolacak,
Zevk alacaksın bilgiden.
211Sağgörü sana bekçilik edecek
Ve akıl seni koruyacak.
212Bunlar seni kötü yoldan,
Ahlaksızın sözlerinden kurtaracak.
213Onlar ki karanlık yollarda yürümek için
Doğru yoldan ayrılırlar.
214Kötülük yapmaktan hoşlanır,
Zevk alırlar kötülüğün aşırısından.
215Yolları dolambaçlı,
Yaşayışları çarpıktır.
216Bilgelik, gençken evlendiği eşini terk eden,
Tanrının önünde içtiği andı unutan ahlaksız kadından,
Sözleriyle yaltaklanan
Vefasız kadından seni kurtaracak.
218O kadının evi insanı ölüme,
Yolları ölülere götürür.
219Ona gidenlerden hiçbiri geri dönmez,
Yaşam yollarına erişmez.
220Bu nedenle sen iyilerin yolunda yürü,
Doğruların izinden git.
221Çünkü ülkede yaşayacak olan doğrulardır,
Dürüst kişilerdir orada kalacak olan.
222Kötüler ülkeden sürülecek,
Hainler sökülüp atılacak.
31Oğlum, unutma öğrettiklerimi,
Aklında tut buyruklarımı.
32Çünkü bunlar ömrünü uzatacak,
Yaşam yıllarını, esenliğini artıracaktır.
33Sevgiyi, sadakati hiç yanından ayırma,
Bağla onları boynuna,
Yaz yüreğinin levhasına.
34Böylece Tanrının ve insanların gözünde
Beğeni ve saygınlık kazanacaksın.
35RABbe güven bütün yüreğinle,
Kendi aklına bel bağlama.
36Yaptığın her işte RABbi an,
O senin yolunu düze çıkarır.
37Kendini bilge biri olarak görme,
RABden kork, kötülükten uzak dur.
38Böylece bedenin sağlık
Ve ferahlık bulur.
39Servetinle ve ürününün turfandasıyla
RABbi onurlandır.
310O zaman ambarların tıka basa dolar,
Teknelerin yeni şarapla dolup taşar.
311Oğlum, RABbin terbiye edişini hafife alma,
Onun azarlamasından usanma.
312Çünkü RAB, oğlundan hoşnut bir baba gibi,
Sevdiğini azarlar.
313Bilgeliğe erişene,
Aklı bulana ne mutlu!
314Gümüş kazanmaktansa onu kazanmak daha iyidir.
Onun yararı altından daha çoktur.
315Daha değerlidir mücevherden,
Dileyeceğin hiçbir şey onunla kıyaslanamaz.
316Sağ elinde uzun ömür,
Sol elinde zenginlik ve onur vardır.
317Yolları sevinç yollarıdır,
Evet, bütün yolları esenliğe çıkarır.
318Bilgelik yaşam ağacıdır ona sarılanlara,
Ne mutlu ona sımsıkı tutunanlara!
319RAB dünyanın temelini bilgelikle attı,
Gökleri akıllıca yerleştirdi.
320Bilgisiyle enginler yarıldı,
Bulutlar suyunu verdi.
321Oğlum, sağlam öğüde, sağgörüye tutun.
Sakın gözünü ayırma onlardan.
322Onlar sana yaşam verecek
Ve boynuna güzel bir süs olacak.
323O zaman güvenlik içinde yol alırsın,
Sendelemeden.
324Korkusuzca yatar,
Tatlı tatlı uyursun.
325Beklenmedik felaketten,
Ya da kötülerin uğradığı yıkımdan korkma.
326Çünkü senin güvencen RABdir,
Tuzağa düşmekten seni O koruyacaktır.
327Elinden geldikçe,
İyiliğe hakkı olanlardan iyiliği esirgeme.
328Elinde varken komşuna,
‹‹Bugün git, yarın gel, o zaman veririm›› deme.
329Sana güvenerek yanında yaşayan komşuna
Kötülük tasarlama.
330Sana kötülük etmemiş biriyle
Yok yere çekişme.
331Zorba kişiye imrenme,
Onun yollarından hiçbirini seçme.
332Çünkü RAB sapkınlardan tiksinir,
Ama doğruların candan dostudur.
333RAB kötülerin evini lanetler,
Doğruların oturduğu yeriyse kutsar.
334RAB alaycılarla alay eder,
Ama alçakgönüllülere lütfeder.
335Bilge kişiler onuru miras alacak,
Akılsızlara yalnız utanç kalacak.
41Çocuklarım, babanızın uyarılarına kulak verin.
Dikkat edin ki anlayışlı olasınız.
42Çünkü size iyi ders veriyorum,
Ayrılmayın öğrettiğimden.
43Ben bir çocukken babamın evinde,
Annemin körpecik tek yavrusuyken,
44Babam bana şunu öğretti:
‹‹Söylediklerime yürekten sarıl,
Buyruklarımı yerine getir ki yaşayasın.
45Bilgeliği ve aklı sahiplen,
Söylediklerimi unutma, onlardan sapma.
46Bilgelikten ayrılma, o seni korur.
Sev onu, seni gözetir.
47Bilgeliğe ilk adım onu sahiplenmektir.
Bütün servetine mal olsa da akla sahip çık.
48Onu el üstünde tut, o da seni yüceltecek,
Ona sarılırsan seni onurlandıracak.
49Başına zarif bir çelenk,
Görkemli bir taç giydirecektir.››
410Dinle oğlum, sözlerimi benimse ki,
Uzasın ömrün.
411Seni bilgelik yolunda eğitir,
Doğru yollara yöneltirim.
412Ayakların takılmadan yürür,
Sürçmeden koşarsın.
413Aldığın terbiyeye sarıl, bırakma,
Onu uygula, çünkü odur yaşamın.
414Kötülerin yoluna ayak basma,
Yürüme alçakların yolunda,
415O yoldan sakın, yakınından bile geçme,
Yönünü değiştirip geç.
416Çünkü kötülük etmedikçe uyuyamaz onlar,
Uykuları kaçar saptırmadıkça birilerini.
417Yedikleri ekmek kötülük,
İçtikleri şarap zorbalık ürünüdür.
418Oysa doğruların yolu şafak ışığı gibidir,
Giderek öğle güneşinin parlaklığına erişir.
419Kötülerin yoluysa zifiri karanlık gibidir,
Neden tökezlediklerini bilmezler.
420Oğlum, sözlerime dikkat et,
Dediklerime kulak ver.
421Aklından çıkmasın bunlar,
Onları yüreğinde sakla.
422Çünkü onları bulan için yaşam,
Bedeni için şifadır bunlar.
423Her şeyden önce de yüreğini koru,
Çünkü yaşam ondan kaynaklanır.
424Yalan çıkmasın ağzından,
Uzak tut dudaklarını sapık sözlerden.
425Gözlerin hep ileriye baksın,
Dosdoğru önüne!
426Gideceğin yolu düzle,
O zaman bütün işlerin sağlam olur.
427Sapma sağa sola,
Ayağını kötülükten uzak tut.
51Oğlum, bilgeliğime dikkat et,
Akıllıca sözlerime kulak ver.
52Böylelikle her zaman sağgörülü olur,
Dudaklarınla bilgiyi korursun.
53Zina eden kadının bal damlar dudaklarından,
Ağzı daha yumuşaktır zeytinyağından.
54Ama sonu pelinotu kadar acı,
İki ağızlı kılıç kadar keskindir.
55Ayakları ölüme gider,
Adımları ölüler diyarına ulaşır.
56Yaşama giden yolu hiç düşünmez,
Yolları dolaşıktır, ama farkında değil.
57Oğlum, şimdi beni dinle,
Ağzımdan çıkan sözlerden ayrılma.
58Öyle kadınlardan uzak dur,
Yaklaşma evinin kapısına.
59Yoksa onurunu başkalarına,
Yıllarını bir gaddara kaptırırsın.
510Varını yoğunu yer bitirir yabancılar,
Emeğin başka birinin evini bayındır kılar.
511Ah çekip inlersin ömrünün son günlerinde,
Etinle bedenin tükendiğinde.
512‹‹Eğitilmekten neden bu kadar nefret ettim,
Yüreğim uyarıları neden önemsemedi?›› dersin.
513‹‹Öğretmenlerimin sözünü dinlemedim,
Beni eğitenlere kulak vermedim.
514Halkın ve topluluğun arasında
Tam bir yıkımın eşiğine gelmişim.››
515Suyu kendi sarnıcından,
Kendi kuyunun kaynağından iç.
516Pınarların sokakları,
Akarsuların meydanları mı sulamalı?
517Yalnız senin olsun onlar,
Paylaşma yabancılarla.
518Çeşmen bereketli olsun
Ve gençken evlendiğin karınla mutlu ol.
519Sevimli bir geyik, zarif bir ceylan gibi,
Hep seni doyursun memeleri.
Aşkıyla sürekli coş.
520Oğlum, neden ahlaksız bir kadınla coşasın,
Neden başka birinin karısını koynuna alasın?
521RAB insanın tuttuğu yolu gözler,
Attığı her adımı denetler.
522Kötü kişiyi kendi suçları ele verecek,
Günahının kemendi kıskıvrak bağlayacak onu.
523Aşırı ahmaklığı onu yoldan çıkaracak,
Terbiyeyi umursamadığı için ölecek.
61Oğlum, eğer birine kefil oldunsa,
Onun borcunu yüklendinse,
62Düştünse tuzağa kendi sözlerinle,
Ağzının sözleriyle yakalandınsa,
63O kişinin eline düştün demektir.
Oğlum, şunu yap ve kendini kurtar:
Git, yere kapan onun önünde,
Ona yalvar yakar.
64Gözlerine uyku girmesin,
Ağırlaşmasın göz kapakların.
65Avcının elinden ceylan gibi,
Kuşbazın elinden kuş gibi kurtar kendini.
66Ey tembel kişi, git, karıncalara bak,
Onların yaşamından bilgelik öğren.
67Başkanları, önderleri ya da yöneticileri olmadığı halde,
68Yazın erzaklarını biriktirirler,
Yiyeceklerini toplarlar biçim mevsiminde.
69Ne zamana dek yatacaksın, ey tembel kişi?
Ne zaman kalkacaksın uykundan?
610‹‹Biraz kestireyim, biraz uyuklayayım,
Ellerimi kavuşturup şöyle bir uyuyayım›› demeye kalmadan,
611Yokluk bir haydut gibi,
Yoksulluk bir akıncı gibi gelir üzerine.
612Ağzında yalanla dolaşan kişi,
Soysuz ve fesatçıdır.
613Göz kırpar, bir sürü ayak oyunu,
El kol hareketleri yapar,
614Ahlaksız yüreğinde kötülük tasarlar,
Çekişmeler yaratır durmadan.
615Bu yüzden ansızın yıkıma uğrayacak,
Birdenbire çaresizce yok olacak.
616RABbin nefret ettiği altı şey,
İğrendiği yedi şey vardır:
617Gururlu gözler,
Yalancı dil,
Suçsuz kanı döken eller,
618Düzenbaz yürek,
Kötülüğe seğirten ayaklar,
619Yalan soluyan yalancı tanık
Ve kardeşler arasında çekişme yaratan kişi.
620Oğlum, babanın buyruklarına uy,
Annenin öğrettiklerinden ayrılma.
621Bunlar sürekli yüreğinin bağı olsun,
Tak onları boynuna.
622Yolunda sana rehber olacak,
Seni koruyacaklar yattığın zaman;
Söyleşecekler seninle uyandığında.
623Bu buyruklar sana çıra,
Öğretilenler ışıktır.
Eğitici uyarılar yaşam yolunu gösterir.
624Seni kötü kadından,
Başka birinin karısının yaltaklanan dilinden
Koruyacak olan bunlardır.
625Böyle kadınların güzelliği seni ayartmasın,
Bakışları seni tutsak etmesin.
626Çünkü fahişe yüzünden insan bir lokma ekmeğe muhtaç kalır,
Başkasının karısıyla yatmak da kişinin canına mal olur. kalır›› ya da ‹‹Çünkü fahişenin ücreti ancak bir somun ekmektir››.
627İnsan koynuna ateş alır da,
Giysisi yanmaz mı?
628Korlar üzerinde yürür de,
Ayakları kavrulmaz mı?
629Başkasının karısıyla yatan adamın durumu budur.
Böyle bir ilişkiye giren cezasız kalmaz.
630Aç hırsız karnını doyurmak için çalıyorsa,
Kimse onu hor görmez.
631Ama yakalanırsa, çaldığının yedi katını ödemek zorunda;
Varını yoğunu vermek anlamına gelse bile.
632Zina eden adam sağduyudan yoksundur.
Yaptıklarıyla kendini yok eder.
633Payına düşen dayak ve onursuzluktur,
Asla kurtulamaz utançtan.
634Çünkü kıskançlık kocanın öfkesini azdırır,
Öç alırken acımasız olur.
635Hiçbir fidye kabul etmez,
Gönlünü alamazsın armağanların çokluğuyla.
71Oğlum, sözlerimi yerine getir,
Aklında tut buyruklarımı.
72Buyruklarımı yerine getir ki, yaşayasın.
Öğrettiklerimi gözünün bebeği gibi koru.
73Onları yüzük gibi parmaklarına geçir,
Yüreğinin levhasına yaz.
74Bilgeliğe, ‹‹Sen kızkardeşimsin››,
Akla, ‹‹Akrabamsın›› de.
75Zina eden kadından,
Yaltaklanan ahlaksız kadından seni koruyacak olan bunlardır.
76Evimin penceresinden,
Kafesin ardından dışarıyı seyrederken,
77Bir sürü toy gencin arasında,
Sağduyudan yoksun bir delikanlı çarptı gözüme.
78Akşamüzeri, alaca karanlıkta,
Akşam karanlığı çökerken,
O kadının oturduğu sokağa saptığını,
Onun evine yöneldiğini gördüm.
710Derken kadın onu karşıladı,
Fahişe kılığıyla sinsice.
711Yaygaracı, dik başlı biriydi kadın.
Bir an bile durmaz evde.
712Kâh sokakta, kâh meydanlardadır.
Sokak başlarında pusuya yatar.
713Delikanlıyı tutup öptü,
Yüzü kızarmadan ona şöyle dedi:
714‹‹Esenlik kurbanlarımı kesmek zorundaydım,
Adak sözümü bugün yerine getirdim.
715Bunun için seni karşılamaya, seni aramaya çıktım,
İşte buldum seni!
716Döşeğime Mısır ipliğinden dokunmuş
Renkli örtüler serdim.
717Yatağıma mür, öd
Ve tarçın serptim.
718Haydi gel, sabaha dek doya doya sevişelim,
Aşktan zevk alalım.
719Kocam evde değil,
Uzun bir yolculuğa çıktı.
720Yanına para torbasını aldı,
Dolunaydan önce eve dönmeyecek.››
721Onu bir sürü çekici sözlerle baştan çıkardı,
Tatlı diliyle peşinden sürükledi.
722Kesimevine götürülen öküz gibi
Hemen izledi onu delikanlı;
Tuzağa düşen geyik gibi,
723Ciğerini bir ok delene kadar;
Kapana koşan bir kuş gibi,
Bunun yaşamına mal olacağını bilmeden.
724Çocuklarım, şimdi dinleyin beni,
Kulak verin söylediklerime,
725Sakın o kadına gönül vermeyin,
Onun yolundan gitmeyin.
726Yere serdiği bir sürü kurbanı var,
Öldürdüğü kişilerin sayısı pek çok.
727Ölüler diyarına giden yoldur onun evi,
Ölüm odalarına götürür.
81Bilgelik çağırıyor,
Akıl sesini yükseltiyor.
82Yol kenarındaki tepelerin başında,
Yolların birleştiği yerde duruyor o.
83Kentin girişinde, kapıların yanında,
Sesini yükseltiyor:
84‹‹Ey insanlar, size sesleniyorum,
Çağrım insan soyunadır!
85Ey bön kişiler, ihtiyatlı olmayı öğrenin;
Sağduyulu olmayı öğrenin, ey akılsızlar!
86Söylediğim yetkin sözleri dinleyin,
Ağzımı doğruları söylemek için açarım.
87Ağzım gerçeği duyurur,
Çünkü dudaklarım kötülükten iğrenir.
88Ağzımdan çıkan her söz doğrudur,
Yoktur eğri ya da sapık olanı.
89Apaçıktır hepsi anlayana,
Bilgiye erişen, doğruluğunu bilir onların.
810Gümüş yerine terbiyeyi,
Saf altın yerine bilgiyi edinin.
811Çünkü bilgelik mücevherden değerlidir,
Dilediğin hiçbir şey onunla kıyaslanamaz.
812Ben bilgelik olarak ihtiyatı kendime konut edindim.
Bilgi ve sağgörü bendedir.
813RABden korkmak kötülükten nefret etmek demektir.
Kibirden, küstahlıktan,
Kötü yoldan, sapık ağızdan nefret ederim.
814Öğüt ve sağlam karar bana özgüdür.
Akıl ve güç kaynağı benim.
815Krallar sayemde egemenlik sürer,
Hükümdarlar adil kurallar koyar.
816Önderler, adaletle yöneten soylular
Sayemde yönetirler.
817Beni sevenleri ben de severim,
Gayretle arayan beni bulur.
818Zenginlik ve onur,
Kalıcı değerler ve bolluk bendedir.
819Meyvem altından, saf altından,
Ürünüm seçme gümüşten daha iyidir.
820Doğruluk yolunda,
Adaletin izinden yürürüm.
821Böylelikle, beni sevenleri servet sahibi yapar,
Hazinelerini doldururum.
822RAB yaratma işine başladığında
İlk beni yarattı,
823Dünya var olmadan önce,
Ta başlangıçta, öncesizlikte yerimi aldım.
824Enginler yokken,
Suları bol pınarlar yokken doğdum ben.
825Dağlar daha oluşmadan,
Tepeler belirmeden,
RAB dünyayı, kırları
Ve dünyadaki toprağın zerresini yaratmadan doğdum.
827RAB gökleri yerine koyduğunda oradaydım,
Engin denizleri ufukla çevirdiğinde,
828Bulutları oluşturduğunda,
Denizin kaynaklarını güçlendirdiğinde,
829Sular buyruğundan öte geçmesinler diye
Denize sınır çizdiğinde,
Dünyanın temellerini pekiştirdiğinde,
830Baş mimar olarak Onun yanındaydım.
Gün be gün sevinçle dolup taştım,
Huzurunda hep coştum.
831Onun dünyası mutluluğum,
İnsanları sevincimdi.
832Çocuklarım, şimdi beni dinleyin:
Yolumu izleyenlere ne mutlu!
833Uyarılarımı dinleyin ve bilge kişiler olun,
Görmezlikten gelmeyin onları.
834Beni dinleyen,
Her gün kapımı gözleyen,
Kapımın eşiğinden ayrılmayan kişiye ne mutlu!
835Çünkü beni bulan yaşam bulur
Ve RABbin beğenisini kazanır.
836Beni gözardı edense kendine zarar verir,
Benden nefret eden, ölümü seviyor demektir.››
91Bilgelik kendi evini yaptı,
Yedi direğini yonttu.
92Hayvanlarını kesti,
Şarabını hazırlayıp sofrasını kurdu.
93Kentin en yüksek noktalarına gönderdiği
Hizmetçileri aracılığıyla herkesi çağırıyor:
94‹‹Kim safsa buraya gelsin›› diyor.
Sağduyudan yoksun olanlara da,
‹‹Gelin, yiyeceklerimi yiyin,
Hazırladığım şaraptan için›› diyor.
96‹‹Saflığı bırakın da yaşayın,
Aklın yolunu izleyin.
97‹‹Alaycıyı paylayan aşağılanmayı hak eder,
Kötü kişiyi azarlayan hakarete uğrar.
98Alaycıyı azarlama, yoksa senden nefret eder.
Bilge kişiyi azarlarsan, seni sever.
99Bilge kişiyi eğitirsen
Daha bilge olur,
Doğru kişiye öğretirsen bilgisini artırır.
910RAB korkusudur bilgeliğin temeli.
Akıl Kutsal Olanı tanımaktır.
911Benim sayemde günlerin çoğalacak,
Ömrüne yıllar katılacak.
912Bilgeysen, bilgeliğinin yararı sanadır,
Alaycı olursan acısını yalnız sen çekersin.››
913Akılsız kadın yaygaracı
Ve saftır, hiçbir şey bilmez.
914Evinin kapısında,
Kentin en yüksek yerinde bir iskemleye oturur;
Yoldan geçenleri,
Kendi yollarından gidenleri çağırmak için,
916‹‹Kim safsa buraya gelsin›› der.
Sağduyudan yoksun olanlara da,
917‹‹Çalıntı su tatlı,
Gizlice yenen yemek lezzetlidir›› der.
918Ne var ki, evine girenler ölüme gittiklerini,
Ona konuk olanlar
Ölüler diyarının dibine indiklerini bilmezler.
101Süleymanın özdeyişleri:
Bilge çocuk babasını sevindirir,
Akılsız çocuk annesini üzer.
102Haksızca kazanılan servetin yararı yoktur,
Ama doğruluk ölümden kurtarır.
103RAB doğru kişiyi aç komaz,
Ama kötülerin isteğini boşa çıkarır.
104Tembel eller insanı yoksullaştırır,
Çalışkan el zengin eder.
105Aklı başında evlat ürünü yazın toplar,
Hasatta uyuyansa ailesinin yüzkarasıdır.
106Bereket doğru kişinin başına yağar,
Kötülerse zorbalıklarını sözle gizler.
107Doğrular övgüyle,
Kötüler nefretle anılır.
108Bilge kişi buyrukları kabul eder,
Çenesi düşük ahmaksa yıkıma uğrar.
109Dürüst kişi güvenlik içinde yaşar,
Ama hileli yoldan giden açığa vurulacaktır.
1010Sinsice göz kırpan, acılara neden olur.
Çenesi düşük ahmak da yıkıma uğrar. (bkz.10:8), Septuaginta ‹‹Cesaretle azarlayan esenlik sağlar››.
1011Doğru kişinin ağzı yaşam pınarıdır,
Kötülerse zorbalıklarını sözle gizlerler.
1012Nefret çekişmeyi azdırır,
Sevgi her suçu bağışlar.
1013Akıllı kişinin dudaklarından bilgelik akar,
Ama sağduyudan yoksun olan sırtına kötek yer.
1014Bilge kişi bilgi biriktirir,
Ahmağın ağzıysa onu yıkıma yaklaştırır.
1015Zenginin serveti onun kalesidir,
Fakirin yoksulluğu ise onu yıkıma götürür.
1016Doğru kişinin ücreti yaşamdır,
Kötünün geliriyse kendisine cezadır.
1017Terbiyeye kulak veren yaşam yolunu bulur.
Uyarıları reddedense başkalarını yoldan saptırır.
1018Nefretini gizleyen kişinin dudakları yalancıdır.
İftira yayan akılsızdır.
1019Çok konuşanın günahı eksik olmaz,
Sağduyulu kişiyse dilini tutar.
1020Doğru kişinin dili saf gümüş gibidir,
Kötünün niyetleriyse değersizdir.
1021Doğru kişinin sözleri birçoklarını besler,
Ahmaklarsa sağduyu yoksunluğundan ölür.
1022RABbin bereketidir kişiyi zengin eden,
RAB buna dert katmaz.
1023Kötülük akılsızlar için eğlence gibidir.
Aklı başında olanlar içinse bilgelik aynı şeydir.
1024Kötü kişinin korktuğu başına gelir,
Doğru kişiyse dileğine erişir.
1025Kasırga gelince kötü kişiyi silip götürür;
Ama doğru kişi sonsuza dek ayakta kalır.
1026Dişler için sirke,
Gözler için duman neyse,
Tembel ulak da kendisini gönderen için öyledir.
1027RAB korkusu ömrü uzatır,
Kötülerin yıllarıysa kısadır.
1028Doğrunun umudu onu sevindirir,
Kötünün beklentileriyse boşa çıkar.
1029RABbin yolu dürüst için sığınak,
Fesatçı içinse yıkımdır.
1030Doğru kişi hiçbir zaman sarsılmaz,
Ama kötüler ülkede kalamaz.
1031Doğru kişinin ağzı bilgelik üretir,
Sapık dilse kesilir.
1032Doğru kişinin dudakları söylenecek sözü bilir,
Kötünün ağzındansa sapık sözler çıkar.
111RAB hileli teraziden iğrenir,
Hilesiz tartıdansa hoşnut kalır.
112Küstahlığın ardından utanç gelir,
Ama bilgelik alçakgönüllülerdedir.
113Erdemlinin dürüstlüğü ona yol gösterir,
Hainin yalancılığıysa yıkıma götürür.
114Gazap günü servet işe yaramaz,
Oysa doğruluk ölümden kurtarır.
115Dürüst insanın doğruluğu onun yolunu düzler,
Kötü kişiyse kötülüğü yüzünden yıkılıp düşer.
116Erdemlinin doğruluğu onu kurtarır,
Ama haini kendi hırsı ele verir.
117Kötü kişi öldüğünde umutları yok olur,
Güvendiği güç de biter.
118Doğru kişi sıkıntıdan kurtulur,
Onun yerine sıkıntıyı kötü kişi çeker.
119Tanrısız kişi başkalarını ağzıyla yıkıma götürür,
Oysa doğrular bilgi sayesinde kurtulur.
1110Doğruların başarısına kent bayram eder,
Kötülerin ölümüne sevinç çığlıkları atılır.
1111Dürüstlerin kutsamasıyla kent gelişir,
Ama kötülerin ağzı kenti yerle bir eder.
1112Başkasını küçük gören sağduyudan yoksundur,
Akıllı kişiyse dilini tutar.
1113Dedikoducu sır saklayamaz,
Oysa güvenilir insan sırdaş olur.
1114Yol göstereni olmayan ulus düşer,
Danışmanı bol olan zafere gider.
1115Yabancıya kefil olan mutlaka zarar görür,
Kefaletten kaçınan güvenlik içinde yaşar.
1116Sevecen kadın onurfç,
Zorbalarsa yalnızca servet kazanır. geçiyor: ‹‹Ama doğruluktan nefret eden kadın onursuzluk tahtıdır. Tembeller servetten yoksun olur.››
1117İyilikseverin yararı kendinedir,
Gaddarsa kendi başına bela getirir.
1118Kötü kişinin kazancı aldatıcıdır,
Doğruluk ekenin ödülüyse güvenlidir.
1119Yürekten doğru olan yaşama kavuşur,
Kötülüğün ardından giden ölümünü hazırlar.
1120RAB sapık yürekliden iğrenir,
Dürüst yaşayandan hoşnut kalır.
1121Bilin ki, kötü kişi cezasız kalmaz,
Doğruların soyuysa kurtulur.
1122Sağduyudan yoksun kadının güzelliği,
Domuzun burnundaki altın halkaya benzer.
1123Doğruların isteği hep iyilikle sonuçlanır,
Kötülerin umutlarıysa gazapla.
1124Eliaçık olan daha çok kazanır,
Hak yiyenin sonuysa yoksulluktur.
1125Cömert olan bolluğa erecek,
Başkasına su verene su verilecek.
1126Halk buğday istifleyeni lanetler,
Ama buğday satanı kutsar.
1127İyiliği amaç edinen beğeni kazanır,
Kötülüğü amaç edinense kötülüğe uğrar.
1128Zenginliğine güvenen tepetaklak gidecek,
Oysa doğrular dalındaki yaprak gibi gelişecek.
1129Ailesine sıkıntı çektirenin mirası yeldir,
Ahmaklar da bilgelerin kulu olur.
1130Doğru kişinin işleri yaşam ağacının meyvesine benzer,
Bilge kişi insanları kazanır.
1131Bu dünyada doğru kişi bile cezalandırılırsa,
Kötülerle günahlıların cezalandırılacağı kesindir.
121Terbiye edilmeyi seven bilgiyi de sever,
Azarlanmaktan nefret eden budaladır.
122İyi kişi RABbin lütfuna erer,
Ama düzenbazı RAB mahkûm eder.
123Kötülük kişiyi güvenliğe kavuşturmaz,
Ama doğruların kökü kazılamaz.
124Erdemli kadın kocasının tacıdır,
Edepsiz kadınsa kocasını yer bitirir.
125Doğruların tasarıları adil,
Kötülerin öğütleri aldatıcıdır.
126Kötülerin sözleri ölüm tuzağıdır,
Doğruların konuşmasıysa onları kurtarır.
127Kötüler yıkılıp yok olur,
Doğru kişinin evi ayakta kalır.
128Kişi sağduyusu oranında övülür,
Çarpık düşünceliyse küçümsenir.
129Köle sahibi olup aşağılanan
Büyüklük taslayıp ekmeğe muhtaç olandan yeğdir.
1210Doğru kişi hayvanıyla ilgilenir,
Ama kötünün sevecenliği bile zalimcedir.
1211Toprağını işleyenin ekmeği bol olur,
Hayal peşinde koşansa sağduyudan yoksundur.
1212Kötü kişi kötülerin ganimetini ister,
Ama doğru kişilerin kökü ürün verir.
1213Kötü kişinin günahlı sözleri kendisi için tuzaktır,
Ama doğru kişi sıkıntıyı atlatır.
1214İnsan ağzının ürünüyle iyiliğe doyar,
Elinin emeğine göre de karşılığını alır.
1215Ahmağın yolu kendi gözünde doğrudur,
Bilge kişiyse öğüde kulak verir.
1216Ahmak sinirlendiğini hemen belli eder,
Ama ihtiyatlı olan aşağılanmaya aldırmaz.
1217Dürüst tanık doğruyu söyler,
Yalancı tanıksa hile solur.
1218Düşünmeden söylenen sözler kılıç gibi keser,
Bilgelerin diliyse şifa verir.
1219Gerçek sözler sonsuza dek kalıcıdır,
Oysa yalanın ömrü bir anlıktır.
1220Kötülük tasarlayanın yüreği hileci,
Barışı öğütleyenin yüreğiyse sevinçlidir.
1221Doğru kişiye hiç zarar gelmez,
Kötünün başıysa beladan kurtulmaz.
1222RAB yalancı dudaklardan iğrenir,
Ama gerçeğe uyanlardan hoşnut kalır.
1223İhtiyatlı kişi bilgisini kendine saklar,
Oysa akılsızın yüreği ahmaklığını ilan eder.
1224Çalışkanların eli egemenlik sürer,
Tembellikse köleliğe götürür.
1225Kaygılı yürek insanı çökertir,
Ama güzel söz sevindirir.
1226Doğru kişi arkadaşına da yol gösterir,
Kötünün tuttuğu yolsa kendini saptırır.
1227Tembel kişi işini bitirmez,
Oysa çalışkan değerli bir servet kazanır.
1228Doğru yol yaşam kaynağıdır,
Bu yol ölümsüzlüğe götürür.
131Bilge kişi terbiye edilmeyi sever,
Alaycı kişi azarlansa da aldırmaz.
132İyi insan ağzından çıkan sözler için ödüllendirilir,
Ama hainlerin soluduğu zorbalıktır.
133Dilini tutan canını korur,
Ama boşboğazın sonu yıkımdır.
134Tembel canının çektiğini elde edemez,
Çalışkanın istekleriyse tümüyle yerine gelir.
135Doğru kişi yalandan nefret eder,
Kötünün sözleriyse iğrençtir, yüzkarasıdır.
136Doğruluk dürüst yaşayanı korur,
Kötülük günahkârı yıkar.
137Kimi hiçbir şeyi yokken kendini zengin gösterir,
Kimi serveti çokken kendini yoksul gösterir.
138Kişinin serveti gün gelir canına fidye olur,
Oysa yoksul kişi tehdide aldırmaz.
139Doğruların ışığı parlak yanar,
Kötülerin çırası söner.
1310Kibirden ancak kavga çıkar,
Öğüt dinleyense bilgedir.
1311Havadan kazanılan para yok olur,
Azar azar biriktirenin serveti çok olur.
1312Ertelenen umut hayal kırıklığına uğratır,
Yerine gelen dilekse yaşam verir.
1313Uyarılara kulak asmayan bedelini öder,
Buyruklara saygılı olansa ödülünü alır.
1314Bilgelerin öğrettikleri yaşam kaynağıdır,
İnsanı ölüm tuzaklarından uzaklaştırır.
1315Sağduyulu davranış saygınlık kazandırır,
Hainlerin yoluysa yıkıma götürür. Masoretik metin ‹‹Sürer›› ya da ‹‹Çetindir››.
1316İhtiyatlı kişi işini bilerek yapar,
Akılsız kişiyse ahmaklığını sergiler.
1317Kötü ulak belaya düşer,
Güvenilir elçiyse şifa getirir.
1318Terbiye edilmeye yanaşmayanı
Yokluk ve utanç bekliyor,
Ama azara kulak veren onurlandırılır.
1319Yerine getirilen dilek mutluluk verir.
Akılsız kötülükten uzak kalamaz.
1320Bilgelerle oturup kalkan bilge olur,
Akılsızlarla dost olansa zarar görür.
1321Günahkârın peşini felaket bırakmaz,
Doğruların ödülüyse gönençtir.
1322İyi kişi torunlarına miras bırakır,
Günahkârın servetiyse doğru kişiye kalır.
1323Yoksulun tarlası bol ürün verebilir,
Ama haksızlık bunu alıp götürür.
1324Oğlundan değneği esirgeyen, onu sevmiyor demektir.
Seven baba özenle terbiye eder.
1325Doğru kişinin yeterince yiyeceği vardır,
Kötünün karnıysa aç kalır.
141Bilge kadın evini yapar,
Ahmak kadın evini kendi eliyle yıkar.
142Doğru yolda yürüyen, RABden korkar,
Yoldan sapan, RABbi hor görür.
143Ahmağın sözleri sırtına kötektir,
Ama bilgenin dudakları kendisini korur.
144Öküz yoksa yemlik boş kalır,
Çünkü bol ürünü sağlayan öküzün gücüdür.
145Güvenilir tanık yalan söylemez,
Yalancı tanıksa yalan solur.
146Alaycı bilgeliği arasa da bulamaz,
Akıllı içinse bilgi edinmek kolaydır.
147Akılsız kişiden uzak dur,
Çünkü sana öğretecek bir şeyi yok.
148İhtiyatlı kişinin bilgeliği, ne yapacağını bilmektir,
Akılsızların ahmaklığıysa aldanmaktır.
149Ahmaklar suç sunusuyla alay eder,
Dürüstler ise iyi niyetlidir.
1410Yürek kendi acısını bilir,
Sevinciniyse kimse paylaşmaz.
1411Kötü kişinin evi yerle bir edilecek,
Doğru kişinin konutuysa bayındır olacak.
1412Öyle yol var ki, insana düz gibi görünür,
Ama sonu ölümdür.
1413Gülerken bile yürek sızlayabilir,
Sevinç bitince acı yine görünebilir.
1414Yüreği dönek olan tuttuğu yolun,
İyi kişi de yaptıklarının ödülünü alacaktır.
1415Saf kişi her söze inanır,
İhtiyatlı olansa attığı her adımı hesaplar.
1416Bilge kişi korktuğu için kötülükten uzaklaşır,
Akılsızsa büyüklük taslayıp kendine güvenir.
1417Çabuk öfkelenen ahmakça davranır,
Düzenbazdan herkes nefret eder.
1418Saf kişilerin mirası akılsızlıktır,
İhtiyatlı kişilerin tacı ise bilgidir.
1419Alçaklar iyilerin önünde,
Kötüler doğruların kapısında eğilirler.
1420Komşusu bile yoksulu sevmez,
Oysa zenginin dostu çoktur.
1421Komşuyu hor görmek günahtır,
Ne mutlu mazluma lütfedene!
1422Kötülük tasarlayan yolunu şaşırmaz mı?
Oysa iyilik tasarlayan sevgi ve sadakat kazanır.
1423Her emek kazanç getirir,
Ama boş lakırdı yoksulluğa götürür.
1424Bilgelerin tacı servetleridir,
Akılsızlarsa ahmaklıklarıyla tanınır. ‹‹Akılsızların çelengiyse ahmaklıktır››.
1425Dürüst tanık can kurtarır,
Yalancı tanık aldatıcıdır.
1426RABden korkan tam güvenliktedir,
RAB onun çocuklarına da sığınak olacaktır.
1427RAB korkusu yaşam kaynağıdır,
İnsanı ölüm tuzaklarından uzaklaştırır.
1428Kralın yüceliği halkının çokluğuna bağlıdır,
Halk yok olursa hükümdar da mahvolur.
1429Geç öfkelenen akıllıdır,
Çabuk sinirlenen ahmaklığını gösterir.
1430Huzurlu yürek bedenin yaşam kaynağıdır,
Hırs ise insanı için için yer bitirir.
1431Muhtacı ezen, Yaradanını hor görüyor demektir.
Yoksula acıyansa Yaradanı yüceltir.
1432Kötü kişi uğradığı felaketle yıkılır,
Doğru insanın ölümde bile sığınacak yeri var.
1433Bilgelik akıllı kişinin yüreğinde barınır,
Akılsızlar arasında bile kendini belli eder.
1434Doğruluk bir ulusu yüceltir,
Oysa günah herhangi bir halk için utançtır.
1435Kral sağduyulu kulunu beğenir,
Utanç getirene öfkelenir.
151Yumuşak yanıt gazabı yatıştırır,
Oysa yaralayıcı söz öfkeyi alevlendirir.
152Bilgenin dili bilgiyi iyi kullanır,
Akılsızın ağzındansa ahmaklık akar.
153RABbin gözü her yerde olanı görür,
Kötüleri de iyileri de gözler.
154Okşayıcı dil yaşam verirfı,
Çarpık dilse ruhu yaralar.
155Ahmak babasının uyarılarını küçümser,
İhtiyatlı kişi azara kulak verir.
156Doğru kişinin evi büyük hazine gibidir,
Kötünün geliriyse sıkıntı kaynağıdır.
157Bilgelerin dudakları bilgi yayar,
Ama akılsızların yüreği öyle değildir.
158RAB kötülerin kurbanından iğrenir,
Ama doğruların duası Onu hoşnut eder.
159RAB kötü kişinin yolundan iğrenir,
Doğruluğun ardından gideni sever.
1510Yoldan sapan şiddetle cezalandırılır
Ve azarlanmaktan nefret eden ölüme gider.
1511RAB, ölüm ve yıkım diyarında olup biteni bilir,
Nerde kaldı ki insanın yüreği!
1512Alaycı kişi azarlanmaktan hoşlanmaz,
Bilgelere gidip danışmaz.
1513Mutlu yürek yüzü neşelendirir,
Acılı yürek ruhu ezer.
1514Akıllı yürek bilgi arar,
Akılsızın ağzıysa ahmaklıkla beslenir.
1515Mazlumun bütün günleri sıkıntı doludur,
Mutlu bir yürekse sahibine sürekli ziyafettir.
1516Yoksul olup RABden korkmak,
Zengin olup kaygı içinde yaşamaktan yeğdir.
1517Sevgi dolu bir ortamdaki sebze yemeği,
Nefret dolu bir ortamdaki besili danadan yeğdir.
1518Huysuz kişi çekişme yaratır,
Sabırlı kişi kavgayı yatıştırır.
1519Tembelin yolu dikenli çit gibidir,
Doğrunun yoluysa ana caddeye benzer.
1520Bilge çocuk babasını sevindirir,
Akılsız çocuksa annesini küçümser.
1521Sağduyudan yoksun kişi ahmaklığıyla sevinir,
Ama akıllı insan dürüst bir yaşam sürer.
1522Karşılıklı danışılmazsa tasarılar boşa çıkar,
Danışmanların çokluğuyla başarıya ulaşılır.
1523Uygun yanıt sahibini mutlu eder,
Yerinde söylenen söz ne güzeldir!
1524Sağduyulu kişi yukarıya, yaşama giden yoldadır,
Bu da ölüler diyarına inmesini önler.
1525RAB kibirlinin evini yıkar,
Dul kadının sınırını korur.
1526RAB kötünün tasarılarından iğrenir,
Temiz düşüncelerden hoşnut kalır. temizdir››.
1527Kazanca düşkün kişi kendi evine sıkıntı verir,
Rüşvetten nefret edense rahat yaşar.
1528Doğru kişinin aklı yanıtını iyi tartar,
Kötünün ağzı kötülük saçar.
1529RAB kötülerden uzak durur,
Oysa doğruların duasını duyar.
1530Gülen gözler yüreği sevindirir,
İyi haber bedeni ferahlatır.
1531Yaşam veren uyarıları dinleyen,
Bilgeler arasında konaklar.
1532Terbiyeden kaçan kendine zarar verir,
Azara kulak verense sağduyu kazanır.
1533RAB korkusu bilgelik öğretir,
Alçakgönüllülük de onurun önkoşuludur.
161İnsan aklıyla çok şey tasarlayabilir,
Ama dilin vereceği yanıt RABdendir.
162İnsan her yaptığını temiz sanır,
Ama niyetlerini tartan RABdir.
163Yapacağın işleri RABbe emanet et,
O zaman tasarıların gerçekleşir.
164RAB her şeyi amacına uygun yapar,
Kötü kişinin yıkım gününü de O hazırlar.
165RAB yüreği küstah olandan iğrenir,
Bilin ki, öyleleri cezasız kalmaz.
166Sevgi ve bağlılık suçları bağışlatır,
RAB korkusu insanı kötülükten uzaklaştırır.
167RAB kişinin yaşayışından hoşnutsa
Düşmanlarını bile onunla barıştırır.
168Doğrulukla kazanılan az şey
Haksızlıkla kazanılan büyük gelirden iyidir.
169Kişi yüreğinde gideceği yolu tasarlar,
Ama adımlarını RAB yönlendirir.
1610Tanrı buyruklarını kralın ağzıyla açıklar,
Bu nedenle kral adaleti çiğnememelidir.
1611Doğru terazi ve baskül RABbindir,
Bütün tartı ağırlıklarını O belirler.
1612Krallar kötülükten iğrenir,
Çünkü tahtın güvencesi adalettir.
1613Kral doğru söyleyenden hoşnut kalır,
Dürüst konuşanı sever.
1614Kralın öfkesi ölüm habercisidir,
Ama bilge kişi onu yatıştırır.
1615Kralın yüzü gülüyorsa, yaşam demektir.
Lütfu son yağmuru getiren bulut gibidir.
1616Bilgelik kazanmak altından daha değerlidir,
Akla sahip olmak da gümüşe yeğlenir.
1617Dürüstlerin tuttuğu yol kötülükten uzaklaştırır,
Yoluna dikkat eden, canını korur.
1618Gururun ardından yıkım,
Kibirli ruhun ardından da düşüş gelir.
1619Mazlumlar arasında alçakgönüllü biri olmak,
Kibirlilerle çapul malı paylaşmaktan iyidir.
1620Öğüde kulak veren başarıya ulaşır,
RABbe güvenen mutlu olur.
1621Bilge yüreklilere akıllı denir,
Tatlı söz ikna gücünü artırır.
1622Sağduyu, sahibine yaşam kaynağı,
Ahmaklıksa ahmaklara cezadır.
1623Bilgenin aklı diline yön verir,
Dudaklarının ikna gücünü artırır.
1624Hoş sözler petek balı gibidir,
Cana tatlı ve bedene şifadır.
1625Öyle yol var ki, insana düz gibi görünür,
Ama sonu ölümdür.
1626Emekçinin iştahıdır onu çalıştıran,
Çünkü açlığı onu kamçılar.
1627Alçaklar başkalarına kötülük tasarlar,
Konuşmaları kavurucu ateş gibidir.
1628Huysuz kişi çekişmeyi körükler,
Dedikoducu can dostları ayırır.
1629Zorba kişi başkalarını ayartır
Ve onları olumsuz yola yöneltir.
1630Göz kırpmak düzenbazlığa,
Sinsi gülücükler kötülüğe işarettir.
1631Ağarmış saçlar onur tacıdır,
Doğru yaşayışla kazanılır.
1632Sabırlı kişi yiğitten üstündür,
Kendini denetleyen de kentler fethedenden üstündür.
1633İnsan kura atar,
Ama her kararı RAB verir.
171Huzur içinde kuru bir lokma,
Kavga ve ziyafet dolu evden iyidir.
172Sağduyulu köle,
Ailesini utanca sokan oğula egemen olur
Ve kardeşlerle birlikte mirastan pay alır.
173Altın ocakta, gümüş potada arıtılır,
Yüreği arıtansa RABdir.
174Kötü kişi fesat yüklü dudakları dinler,
Yalancı da yıkıcı dile kulak verir.
175Yoksulla alay eden, onu yaratanı hor görür.
Felakete sevinen cezasız kalmaz.
176Torunlar yaşlıların tacıdır,
Çocukların övüncü anne babalarıdır.
177Kurumlu sözler ahmağa nasıl yakışmazsa,
Soyluya da yalancı dudaklar hiç yakışmaz.
178Sahibinin gözünde rüşvet bir tılsımdır.
Ne yapsa başarılı olur.
179Sevgi isteyen kişi suçları bağışlar,
Olayı diline dolayansa can dostları ayırır.
1710Akıllı kişiyi azarlamak,
Akılsıza yüz darbe vurmaktan etkilidir.
1711Kötü kişi ancak başkaldırmaya eğilimlidir,
Ona gönderilecek ulak acımasız olacaktır.
1712Azgınlığı üstünde bir akılsızla karşılaşmak,
Yavrularından edilmiş dişi ayıyla karşılaşmaktan beterdir.
1713İyiliğin karşılığını kötülükle ödeyenin
Evinden kötülük eksik olmaz.
1714Kavganın başlangıcı su sızıntısına benzer,
Bir patlamaya yol açmadan çekişmeyi bırak.
1715Kötüyü aklayan da, doğruyu mahkûm eden de
RABbi tiksindirir.
1716Akılsız biri bilgelik satın almak için niye para harcasın?
Zaten sağduyudan yoksun!
1717Dost her zaman sever,
Kardeş sıkıntılı günde belli olur.
1718Sağduyudan yoksun kişi el sıkışıp
Başkasına kefil olur.
1719Başkaldırıyı seven kavgayı sever,
Kapısını yüksek yapan yıkımına davetiye çıkarır.
1720Sapık yürekli kişi iyilik beklememeli.
Diliyle aldatan da belaya düşer.
1721Akılsız kendisini doğurana derttir,
Ahmağın babası sevinç nedir bilmez.
1722İç ferahlığı sağlık getirir,
Ezik ruh ise bedeni yıpratır.
1723Kötü kişi adaleti saptırmak için
Gizlice rüşvet alır.
1724Akıllı kişi gözünü bilgelikten ayırmaz,
Akılsızın gözüyse hep sağda soldadır.
1725Akılsız çocuk babasına üzüntü,
Annesine acı verir.
1726Ne suçsuza ceza kesmek iyidir,
Ne de görevliyi dürüst davrandığı için dövmek...
1727Bilgili kişi az konuşur,
Akıllı kişi sakin ruhludur.
1728Çenesini tutup susan ahmak bile
Bilge ve akıllı sayılır.
181Geçimsiz kişi kendi çıkarı peşindedir,
İyi öğüde hep karşı çıkar.
182Akılsız kişi bir şey anlamaktan çok
Kendi düşüncelerini açmaktan hoşlanır.
183Kötülüğü aşağılanma,
Ayıbı utanç izler.
184Bilge kişinin ağzından çıkan sözler derin sular gibidir,
Bilgelik pınarı da coşkun bir akarsu.
185Kötüyü kayırmak da,
Suçsuzdan adaleti esirgemek de iyi değildir.
186Akılsızın dudakları çekişmeye yol açar,
Ağzı da dayağı davet eder.
187Akılsızın ağzı kendisini mahveder,
Dudakları da canına tuzaktır.
188Dedikodu tatlı lokma gibidir,
İnsanın ta içine işler.
189İşini savsaklayan kişi
Yıkıcıya kardeştir.
1810RABbin adı güçlü kuledir,
Ona sığınan doğru kişi için korunaktır.
1811Zengin servetini bir kale,
Aşılmaz bir sur sanır.
1812Yürekteki gururu düşüş,
Alçakgönüllülüğü ise onur izler.
1813Dinlemeden yanıt vermek
Ahmaklık ve utançtır.
1814İnsanın ruhu hastalıkta ona destektir.
Ama ezik ruh nasıl dayanabilir?
1815Akıllı kişi bilgiyi satın alır,
Bilgenin kulağı da bilgi peşindedir.
1816Armağan, verenin yolunu açar
Ve kendisini büyüklerin önüne çıkartır.
1817Duruşmada ilk konuşan haklı görünür,
Başkası çıkıp onu sorgulayana dek.
1818Kura çekişmeleri sona erdirir,
Güçlü rakipleri uzlaştırır.
1819Gücenmiş kardeş surlu kentten daha zor elde edilir.
Çekişme sürgülü kale kapısı gibidir.
1820İnsanın karnı ağzının meyvesiyle,
Dudaklarının ürünüyle doyar.
1821Dil ölüme de götürebilir, yaşama da;
Konuşmayı seven, dilin meyvesine katlanmak zorundadır.
1822İyi bir eş bulan iyilik bulur
Ve RABbin lütfuna erer.
1823Yoksul acınma dilenir,
Zenginin yanıtıysa serttir.
1824Yıkıma götüren dostlar vardır,
Ama öyle dost var ki, kardeşten yakındır insana. yıkıma gider››.
191Dürüst yaşayan bir yoksul olmak,
Yalancı bir akılsız olmaktan yeğdir.
192Bilgisiz heves işe yaramaz,
Acelecilik insanı yanılgıya düşürür.
193İnsanın ahmaklığı yaşamını yıkar,
Yine de içinden RABbe öfkelenir.
194Zenginlik dost üstüne dost kazandırır.
Oysa yoksulun dostu onu yüzüstü bırakır.
195Yalancı tanık cezasız kalmaz,
Yalan soluyan kurtulamaz.
196Birçokları önemli kişinin gözüne girmek
Ve eli açık olanın dostu olmak ister.
197Yoksulun akrabaları bile onu sevmezse,
Dostlarının ondan uzak duracağı daha da kesindir.
Ne kadar yalvarsa ona yaklaşmazlar.
198Sağduyulu olan canını sever,
Aklı izleyen bolluğa kavuşur.
199Yalancı tanık cezasız kalmaz,
Yalan soluyan yok olur.
1910Akılsızın gösterişli bir yaşam sürmesi uygun değilse,
Kölelerin önderlere egemen olması
Hiç uygun değildir.
1911Sağduyulu kişi sabırlıdır,
Kusurları hoş görmesi ona onur kazandırır.
1912Kralın öfkesi genç aslanın kükreyişine benzer,
Lütfuysa otların üzerine düşen çiy gibidir.
1913Akılsız çocuk babasının başına beladır,
Dırdır eden kadın sürekli damlayan su gibidir.
1914Ev ve servet babadan mirastır,
Ama sağduyulu kadın RABbin armağanıdır.
1915Tembellik insanı uyuşukluğa iter,
Haylaz kişi de aç kalır.
1916Tanrı buyruğuna uyan canını korur,
Gitmesi gereken yolları umursamayan ölür.
1917Yoksula acıyan kişi RABbe ödünç vermiş olur,
Yaptığı iyilik için RAB onu ödüllendirir.
1918Henüz umut varken çocuğunu eğit,
Onun yıkımına neden olma.
1919Huysuz insan cezasını çekmelidir.
Onu bir kere kurtarsan da, hep aynı şeyi yapman gerekir.
1920Öğüde kulak ver, terbiyeyi kabul et ki,
Ömrünün kalan kısmı boyunca bilge olasın.
1921İnsan yüreğinde çok şey tasarlar,
Ama gerçekleşen, RABbin amacıdır.
1922İnsandan istenen vefadır,
Yoksul olmak yalancı olmaktan yeğdir.
1923RAB korkusu
Doygun ve dertsiz bir yaşama kavuşturur.
1924Tembel sahana daldırdığı elini
Ağzına geri götürmek bile istemez.
1925Alaycıyı döversen bön kişi ibret alır,
Akıllı kişiyi azarlarsan bilgisine bilgi katar.
1926Babasına saldıran, annesini kovan çocuk,
Ailesinin utancı ve yüzkarasıdır.
1927Oğlum, uyarılara kulağını tıkarsan,
Bilgi kaynağı sözlerden saparsın.
1928Niyeti bozuk tanık adaletle eğlenir,
Kötülerin ağzı fesatla beslenir.
1929Alaycılar için ceza,
Akılsızların sırtı için kötek hazırdır.
201Şarap insanı alaycı, içki gürültücü yapar,
Onun etkisiyle yoldan sapan bilge değildir.
202Kralın öfkesi genç aslanın kükreyişine benzer,
Onu kızdıran canından olur.
203Kavgadan kaçınmak insan için onurdur,
Oysa her ahmak tartışmaya hazırdır.
204Sonbaharda çift sürmeyen tembel,
Hasatta aradığını bulamaz.
205İnsanın niyetleri derin bir kuyunun suları gibidir,
Akıllı kişi onları açığa çıkarır.
206İnsanların çoğu, ‹‹Vefalıyım›› der.
Ama sadık birini kim bulabilir?
207Doğru ve dürüst bir babaya
Sahip olan çocuklara ne mutlu!
208Yargı kürsüsünde oturan kral,
Kötülüğü gözleriyle ayıklar.
209Kim, ‹‹Yüreğimi pak kıldım,
Günahımdan arındım›› diyebilir?
2010RAB hileli tartıdan da, hileli ölçüden de tiksinir.
2011Çocuk bile eylemleriyle kendini belli eder,
Yaptıkları pak ve doğru mu, değil mi, anlaşılır.
2012İşiten kulağı da gören gözü de
RAB yaratmıştır.
2013Uykuyu seversen yoksullaşırsın,
Uyanık durursan ekmeğin bol olur.
2014Alıcı, ‹‹İşe yaramaz, işe yaramaz›› der,
Ama alıp gittikten sonra aldığıyla övünür.
2015Bol bol altının, mücevherin olabilir,
Ama bilgi akıtan dudaklar daha değerlidir.
2016Tanımadığı birine kefil olanın giysisini al;
Bir yabancı için yapıyorsa bunu,
Giysisini rehin tut.
2017Hileyle kazanılan yiyecek insana tatlı gelir,
Ama sonra ağza dolan çakıl gibidir.
2018Tasarılarını danışarak yap,
Yöntemlere uyarak savaş.
2019Dedikoducu sır saklayamaz,
Bu nedenle ağzı gevşek olanla arkadaşlık etme.
2020Annesine ya da babasına sövenin
Işığı zifiri karanlıkta sönecek.
2021Tez elde edilen mirasın
Sonu bereketli olmaz.
2022‹‹Bu kötülüğü sana ödeteceğim›› deme;
RABbi bekle, O seni kurtarır.
2023RAB hileli tartıdan tiksinir,
Hileli teraziden hoşlanmaz.
2024İnsanın adımlarını RAB yönlendirir;
Öyleyse insan tuttuğu yolu nasıl anlayabilir?
2025Düşünmeden adakta bulunmak
Sakıncalıdır.
2026Bilge kral kötüleri ayıklar,
Harman döver gibi cezalandırır.
2027İnsanın ruhu RABbin ışığıdır,
İç varlığın derinliklerine işler.
2028Sevgi ve sadakat kralın güvencesidir.
Onun tahtını sağlamlaştıran sevgidir.
2029Gençlerin görkemi güçleri,
Yaşlıların onuru ağarmış saçlardır.
2030Yaralayan darbeler kötülüğü temizler,
Kötek iç varlığın derinliklerini paklar.
211Kralın yüreği RABbin elindedir,
Kanaldaki su gibi onu istediği yöne çevirir.
212İnsan izlediği her yolun doğru olduğunu sanır,
Ama niyetlerini tartan RABdir.
213RAB kendisine kurban sunulmasından çok,
Doğruluğun ve adaletin yerine getirilmesini ister.
214Küstah bakışlar ve kibirli yürek
Kötülerin çırası ve günahıdır.
215Çalışkanın tasarıları hep bollukla,
Her türlü acelecilik hep yoklukla sonuçlanır.
216Yalan dolanla yapılan servet,
Sis gibi geçicidir ve ölüm tuzağıdır.
217Kötülerin zorbalığı kendilerini süpürüp götürür,
Çünkü doğru olanı yapmaya yanaşmazlar.
218Suçlunun yolu dolambaçlı,
Pak kişinin yaptıklarıysa dosdoğrudur.
219Kavgacı kadınla aynı evde oturmaktansa,
Damın köşesinde oturmak yeğdir.
2110Kötünün can attığı kötülüktür,
Hiç kimseye acımaz.
2111Alaycı cezalandırılınca bön kişi akıllanır,
Bilge olan öğretilenden bilgi kazanır.
2112Adil Olan, kötünün evini dikkatle gözler
Ve kötüleri yıkıma uğratır.
2113Yoksulun feryadına kulağını tıkayanın
Feryadına yanıt verilmeyecektir.
2114Gizlice verilen armağan öfkeyi,
Koyna sokuşturulan rüşvet de kızgın gazabı yatıştırır.
2115Hak yerine gelince doğru kişi sevinir,
Fesatçı dehşete düşer.
2116Sağduyudan uzaklaşan,
Kendini ölüler arasında bulur.
2117Zevkine düşkün olan yoksullaşır,
Şaraba ve zeytinyağına düşkün kişi de zengin olmaz.
2118Kötü kişi doğru kişinin fidyesidir,
Hain de dürüstün.
2119Çölde yaşamak,
Can sıkıcı ve kavgacı kadınla yaşamaktan yeğdir.
2120Bilgenin evi değerli eşya ve zeytinyağıyla doludur,
Akılsızsa malını har vurup harman savurur.
2121Doğruluğun ve sevginin ardından koşan,
Yaşam, gönenç ve onur bulur.
2122Bilge kişi güçlülerin kentine saldırıp
Güvendikleri kaleyi yıkar.
2123Ağzını ve dilini tutan
Başını beladan korur.
2124Gururlu, küstah ve alaycı:
Bunlar kas kas kasılan insanın adlarıdır.
2125Tembelin isteği onu ölüme götürür,
Çünkü elleri çalışmaktan kaçınır;
2126Bütün gün isteklerini sıralar durur,
Oysa doğru kişi esirgemeden verir.
2127Kötülerin sunduğu kurban iğrençtir,
Hele bunu kötü niyetle sunarlarsa.
2128Yalancı tanık yok olur,
Dinlemeyi bilenin tanıklığıysa inandırıcıdır.
2129Kötü kişi kendine güçlü bir görünüm verir,
Erdemli insansa tuttuğu yoldan emindir.
2130RABbe karşı başarılı olabilecek
Bilgelik, akıl ve tasarı yoktur.
2131At savaş günü için hazır tutulur,
Ama zafer sağlayan RAB'dir.
221İyi ad büyük servetten,
Saygınlık gümüş ve altından yeğdir.
222Zenginle yoksulun ortak yönü şu:
Her ikisini de RAB yarattı.
223İhtiyatlı kişi tehlikeyi görünce saklanır,
Bönse öne atılır ve zarar görür.
224Alçakgönüllülüğün ve RAB korkusunun ödülü,
Zenginlik, onur ve yaşamdır.
225Kötünün yolu diken ve tuzakla doludur.
Canını korumak isteyen bunlardan uzak durur.
226Çocuğu tutması gereken yola göre yetiştir,
Yaşlandığında o yoldan ayrılmaz.
227Zengin yoksullara egemen olur,
Borç alan borç verenin kulu olur.
228Fesat eken dert biçer,
Gazabının değneği yok olur.
229Cömert olan kutsanır,
Çünkü yemeğini yoksullarla paylaşır.
2210Alaycıyı kov, kavga biter;
Çekişme ve aşağılamalar da sona erer.
2211Yürek temizliğini ve güzel sözleri seven,
Kralın dostluğunu kazanır.
2212RAB bilgiyi gözetip korur,
Hainin sözlerini ise altüst eder.
2213Tembel der ki, ‹‹Dışarda aslan var,
Sokağa çıksam beni parçalar.››
2214Sokak kadınının ağzı dipsiz çukur gibidir,
RABbin gazabına uğrayan oraya düşer.
2215Akılsızlık çocuğun öz yapısındadır,
Değnekle terbiye edilirse akılsızlıktan uzaklaşır.
2216Servetini büyütmek için yoksulu ezenle
Zengine armağan verenin sonu yoksulluktur.
2217Kulak ver, bilgelerin sözlerini dinle,
Öğrettiğimi zihnine işle.
2218Sözlerimi yüreğinde saklarsan mutlu olursun,
Onlar hep hazır olsun dudaklarında.
2219RABbe güvenmen için
Bugün bunları sana, evet sana da bildiriyorum.
2220Senin için otuz söz yazdım,
Bilgi ve öğüt sözleri...
2221Öyle ki, güvenilir, doğru sözleri bilesin,
Böylece seni gönderene güvenilir yanıt verebilesin.
2222Yoksulu, yoksul olduğu için soymaya kalkma,
Düşkünü mahkemede ezme. Masoretik metinde geçmemektedir.
2223Çünkü onların davasını RAB yüklenecek
Ve onları soyanların canını alacak.
2224Huysuz kişiyle arkadaşlık etme;
Tez öfkelenenle yola çıkma.
2225Yoksa onun yollarına alışır,
Kendini tuzağa düşmüş bulursun.
2226El sıkışıp
Başkasının borcuna kefil olmaktan kaçın.
2227Ödeyecek paran olmazsa,
Altındaki döşeğe bile el koyarlar.
2228Atalarının belirlediği
Eski sınır taşlarının yerini değiştirme.
2229İşinde usta birini görüyor musun?
Öylesi sıradan kişilere değil,
Krallara bile hizmet eder.
231Bir önderle yemeğe oturduğunda
Önüne konulana dikkat et.
232İştahına yenilecek olursan,
Daya bıçağı kendi boğazına.
233Onun lezzetli yemeklerini çekmesin canın,
Böyle yemeğin ardında hile olabilir.
234Zengin olmak için didinip durma,
Çıkar bunu aklından.
235Servet göz açıp kapayana dek yok olur,
Kanatlanıp kartal gibi göklere uçar.
236Cimrinin verdiği yemeği yeme,
Lezzetli yemeklerini çekmesin canın.
237Çünkü yediğin her şeyin hesabını tutar,
‹‹Ye, iç›› der sana,
Ama yüreği senden yana değildir.
238Yediğin azıcık yemeği kusarsın,
Söylediğin güzel sözler de boşa gider.
239Akılsıza öğüt vermeye kalkma,
Çünkü senin sözlerindeki sağduyuyu küçümser.
2310Eski sınır taşlarının yerini değiştirme,
Öksüzlerin toprağına el sürme.
2311Çünkü onların Velisi güçlüdür
Ve onların davasını sana karşı O yürütür. kurtarıcılığı vurguluyor.
2312Uyarıları zihnine işle,
Bilgi dolu sözlere kulak ver.
2313Çocuğunu terbiye etmekten geri kalma,
Onu değnekle dövsen de ölmez.
2314Onu değnekle döversen,
Canını ölüler diyarından kurtarırsın.
2315Oğlum, bilge yürekli olursan,
Benim yüreğim de sevinir.
2316Dudakların doğru konuştuğunda
Gönlüm de coşar.
2317Günahkârlara imrenmektense,
Sürekli RAB korkusunda yaşa.
2318Böylece bir geleceğin olur
Ve umudun boşa çıkmaz.
2319Oğlum, dinle ve bilge ol,
Yüreğini doğru yolda tut.
2320Aşırı şarap içenlerle,
Ete düşkün oburlarla arkadaşlık etme.
2321Çünkü ayyaş ve obur kişi yoksullaşır,
Uyuşukluk da insana paçavra giydirir.
2322Sana yaşam veren babanın sözlerine kulak ver,
Yaşlandığı zaman anneni hor görme.
2323Gerçeği satın al ve satma;
Bilgeliği, terbiyeyi, aklı da.
2324Doğru kişinin babası coştukça coşar,
Bilgece davranan oğulun babası sevinir.
2325Annenle baban seninle coşsun,
Seni doğuran sevinsin.
2326Oğlum, beni yürekten dinle,
Gözünü gittiğim yoldan ayırma.
2327Çünkü fahişe derin bir çukur,
Ahlaksız kadın dar bir kuyudur.
2328Evet, soyguncu gibi pusuda bekler
Ve birçok erkeği yoldan çıkarır.
2329Ah çeken kim? Vah çeken kim?
Kimdir çekişip duran?
Yakınan kim? Boş yere yaralanan kim?
Gözleri kanlı olan kim?
2330İçmeye oturup kalkamayanlar,
Karışık şarapları denemeye gidenlerdir.
2331Şarabın kızıl rengine,
Kadehte ışımasına,
Boğazdan aşağı süzülüvermesine bakma.
2332Sonunda yılan gibi ısırır,
Engerek gibi sokar.
2333Gözlerin garip şeyler görür,
Aklından ahlaksızlıklar geçer.
2334Kendini kâh denizin ortasında,
Kâh gemi direğinin tepesinde yatıyor sanırsın.
2335‹‹Dövdüler beni ama incinmedim,
Vurdular ama farketmedim›› dersin,
‹‹Yeniden içmek için ne zaman ayılacağım?››
241Kötülere imrenme,
Onlarla birlikte olmayı isteme.
242Çünkü yürekleri zorbalık tasarlar,
Dudakları belalardan söz eder.
243Ev bilgelikle yapılır,
Akılla pekiştirilir.
244Bilgi sayesinde odaları
Her türlü değerli, güzel eşyayla dolar.
245Bilgelik güçten,
Bilgi kaba kuvvetten üstündür. üstündür›› (bkz. Septuaginta), Masoretik metin ‹‹Bilge güçlü olur, bilgi sahibi gücünü artırır.››
246Savaşmak için yöntem,
Zafer kazanmak için birçok danışman gerekli.
247Ahmak için bilgelik ulaşılamayacak kadar yüksektir,
Kent kurulunda ağzını açamaz.
248Kötülük tasarlayan kişi
Düzenbaz olarak bilinecektir.
249Ahmakça tasarılar günahtır,
Alaycı kişiden herkes iğrenir.
2410Sıkıntılı günde cesaretini yitirirsen,
Gücün kıt demektir.
2411Ölüm tehlikesi içinde olanları kurtar,
Ölmek üzere olanları esirge.
2412‹‹İşte bunu bilmiyordum›› desen de,
İnsanın yüreğindekini bilen sezmez mi?
Senin canını koruyan anlamaz mı?
Ödetmez mi herkese yaptığını?
2413Oğlum, bal ye, çünkü iyidir,
Süzme bal damağa tatlı gelir.
2414Bilgelik de canın için öyledir, bilmiş ol.
Bilgeliği bulursan bir geleceğin olur
Ve umudun boşa çıkmaz.
2415Ey kötü adam, doğru kişinin evine karşı pusuya yatma,
Konutunu yıkmaya kalkma.
2416Çünkü doğru kişi yedi kez düşse yine kalkar,
Ama kötüler felakette yıkılır.
2417Düşmanın düşüşüne keyiflenme,
Sendelemesine sevinme.
2418Yoksa RAB görür ve hoşnut kalmaz
Ve düşmanına duyduğu öfke yatışır.
2419Kötülük edenlere kızıp üzülme,
Onlara özenme.
2420Çünkü kötülerin geleceği yok,
Çırası sönecek onların.
2421Oğlum, RABbe ve krala saygı göster,
Onlara başkaldıranlarla arkadaşlık etme.
2422Çünkü onlar ansızın felakete uğrar,
İnsanın başına ne belalar getireceklerini kim bilir?
2423Şunlar da bilgelerin sözleridir:
Yargılarken yan tutmak iyi değildir.
2424Kötüye, ‹‹Suçsuzsun›› diyen yargıcı
Halklar lanetler, uluslar kınar.
2425Ne mutlu suçluyu mahkûm edene!
Herkes onu candan kutlar.
2426Dürüst yanıt
Gerçek dostluğun işaretidir. ‹‹Dürüst yanıt veren dudakları öper.››
2427İlkin dışardaki işini bitirip tarlanı hazırla,
Ondan sonra evini yap.
2428Başkalarına karşı nedensiz tanıklık etme
Ve dudaklarınla aldatma.
2429‹‹Bana yaptığını ben de ona yapacağım,
Ödeteceğim bana yaptığını›› deme.
2430Tembelin tarlasından,
Sağduyudan yoksun kişinin bağından geçtiğimde
2431Her yanı dikenlerin, otların
Kapladığını gördüm;
Taş duvar da yıkılmıştı.
2432Gördüklerimi derin derin düşündüm,
Seyrettiklerimden ibret aldım.
2433‹‹Biraz kestireyim, biraz uyuklayayım,
Ellerimi kavuşturup şöyle bir uyuyayım›› demeye kalmadan,
2434Yokluk bir haydut gibi,
Yoksulluk bir akıncı gibi gelir üzerine.
251Bundan sonrakiler de Süleymanın özdeyişleridir.
Bunları Yahuda Kralı Hizkiyanın adamları derledi.
252Tanrıyı gizli tuttuğu şeyler için,
Krallarıysa açığa çıkardıkları için yüceltiriz.
253Göğün yüksekliği, yerin derinliği gibi,
Kralların aklından geçen de kestirilemez.
254Cürufu gümüşten ayırınca,
Kuyumcunun işleyeceği madde kalır.
255Kötüleri kralın huzurundan uzaklaştırırsan
Kralın tahtı adaletle pekişir.
256Kralın önünde kendini yüceltme,
Önemli kişiler arasında yer edinmeye çalışma.
257Çünkü kralın seni bir soylunun önünde alaşağı etmesindense,
Sana, ‹‹Yukarıya gel›› demesi yeğdir.
258Gördüklerinle hemencecik mahkemeye başvurma;
Çünkü başkası seni utandırabilir,
Sonra ne yapacağını bilemezsin.
259Davanı doğrudan komşunla gör;
Başkasının sırrını açıklama.
2510Yoksa işiten seni utandırabilir
Ve bu kötü ün yakanı bırakmaz.
2511Yerinde söylenen söz,
Gümüş oymalardaki altın elmafö gibidir.
2512Altın küpe ya da altın bir süs neyse,
Dinleyen kulak için bilgenin azarlaması da öyledir.
2513Hasatta kar serinliği nasılsa,
Güvenilir ulak da kendisini gönderenler için öyledir.
Böyle biri efendilerinin canına can katar.
2514Yağmursuz bulut ve yel nasılsa,
Vermediği armağanla övünen kişi de öyledir.
2515Sabırla bir hükümdar bile ikna edilir,
Tatlı dil en güçlü direnci kırar.
2516Bal buldun mu yeteri kadar ye,
Fazla doyarsan kusarsın.
2517Başkalarının evine seyrek git,
Yoksa onları bezdirir, nefretini kazanırsın.
2518Başkasına karşı yalancı tanıklık eden
Topuz, kılıç ya da sivri ok gibidir.
2519Sıkıntılı günde haine güvenmek,
Çürük dişe ya da sakat ayağa güvenmek gibidir.
2520Dertli kişiye ezgi söylemek,
Soğuk günde giysilerini üzerinden almaya,
Ya da sodaya sirke katmaya benzer.
2521Düşmanın acıkmışsa doyur,
Susamışsa su ver.
2522Bunu yapmakla onu utanca boğarsın
Ve RAB seni ödüllendirir.
2523Kuzeyden esen rüzgar nasıl yağmur getirirse,
İftiracı dil de öfkeli bakışlara yol açar.
2524Kavgacı kadınla aynı evde oturmaktansa,
Damın köşesinde oturmak yeğdir.
2525Susamış kişi için soğuk su neyse,
Uzak ülkeden gelen iyi haber de öyledir.
2526Kötünün önünde pes eden doğru kişi,
Suyu bulanmış pınar, kirlenmiş kuyu gibidir.
2527Fazla bal yemek iyi değildir;
Hep yüceltilmeyi beklemek de...
2528Kendini denetleyemeyen kişi
Yıkılmış sursuz kent gibidir.
261Yaz ortasında kar, hasatta yağmur uygun olmadığı gibi,
Akılsıza da onur yakışmaz.
262Öteye beriye uçuşan serçe
Ve kırlangıç gibi,
Hak edilmemiş lanet de tutmaz.
263Ata kırbaç, eşeğe gem,
Akılsızın sırtına da değnek gerek.
264Akılsıza ahmaklığına göre karşılık verme,
Yoksa sen de onun düzeyine inersin.
265Akılsıza ahmaklığına uygun karşılık ver,
Yoksa kendini bilge sanır.
266Akılsızın eliyle haber gönderen,
Kendi ayaklarını kesen biri gibi,
Kendine zarar verir.
267Akılsızın ağzında özdeyiş,
Kötürümün sarkan bacakları gibidir.
268Akılsızı onurlandırmak,
Taşı sapana bağlamak gibidir.
269Sarhoşun elindeki dikenli dal ne ise,
Akılsızın ağzında özdeyiş de odur.
2610Oklarını gelişigüzel fırlatan okçu neyse,
Yoldan geçen akılsızı ya da sarhoşu ücretle tutan da öyledir.
2611Ahmaklığını tekrarlayan akılsız,
Kusmuğuna dönen köpek gibidir.
2612Kendini bilge gören birini tanıyor musun?
Akılsız bile ondan daha umut vericidir.
2613Tembel, ‹‹Yolda aslan var,
Sokaklarda aslan dolaşıyor›› der.
2614Menteşeleri üzerinde dönen kapı gibi,
Tembel de yatağında döner durur.
2615Tembel elini sahana daldırır,
Yeniden ağzına götürmeye üşenir.
2616Tembel kendini,
Akıllıca yanıt veren yedi kişiden daha bilge sanır.
2617Kendini ilgilendirmeyen bir kavgaya bulaşan kişi,
Yoldan geçen köpeği kulaklarından tutana benzer.
2618Ateşli ve öldürücü oklar savuran bir deli neyse,
Komşusunu aldatıp, ‹‹Şaka yapıyordum››
Diyen de öyledir.
2620Odun bitince ateş söner,
Dedikoducu yok olunca kavga diner.
2621Kor için kömür, ateş için odun neyse,
Çekişmeyi alevlendirmek için kavgacı da öyledir.
2622Dedikodu tatlı lokma gibidir,
İnsanın ta içine işler.
2623Okşayıcı dudaklarla kötü yürek,
Sırlanmış toprak kaba benzer.
2624Yüreği nefret dolu kişi sözleriyle niyetini gizlemeye çalışır,
Ama içi hile doludur.
2625Güzel sözlerine kanma,
Çünkü yüreğinde yedi iğrenç şey vardır.
2626Nefretini hileyle örtse bile,
Kötülüğü toplumun önünde ortaya çıkar.
2627Başkasının kuyusunu kazan içine kendi düşer,
Taşı yuvarlayan altında kalır.
2628Yalancı dil incittiği kişilerden nefret eder,
Yaltaklanan ağızdan yıkım gelir.
271Yarınla övünme,
Çünkü ne getireceğini bilemezsin.
272Seni kendi ağzın değil, başkaları övsün,
Kendi dudakların değil, yabancı övsün.
273Taş ağırdır, kum bir yüktür,
Ama ahmağın kışkırtması ikisinden de ağırdır.
274Öfke zalim, hiddet azgındır,
Ama kıskançlığa kim dayanabilir?
275Açık bir azar,
Gizli tutulan sevgiden iyidir.
276Düşmanın öpücükleri aldatıcıdır,
Ama dostun seni iyiliğin için yaralar.
277Tok insanın canı balı bile çekmez,
Aç kişiye en acı şey tatlı gelir.
278Yuvasından uzak kalan kuş nasılsa,
Yurdundan uzak kalan insan da öyledir.
279Güzel koku ve buhur canı ferahlatır,
Dostun verdiği öğüt insana tatlı gelir.
2710Kendi dostunu da babanın dostunu da bırakma
Ve felakete uğradığın gün kardeşinin evine gitme;
Yakın komşun uzaktaki kardeşten yeğdir.
2711Oğlum, bilgece davran ki yüreğim sevinsin,
Beni ayıplayana yanıt vereyim.
2712İhtiyatlı kişi tehlikeyi görünce saklanır,
Bönse öne atılır ve zarar görür.
2713Tanımadığı birine kefil olanın giysisini al;
Bir yabancı için yapıyorsa bunu,
Giysisini rehin tut.
2714Sabah sabah komşuya verilen gürültülü bir selam
Küfür sayılır.
2715Kavgacı kadının dırdırı
Yağmurlu günde damlaların dinmeyen sesi gibidir.
2716Böyle bir kadını dizginlemeye kalkmak,
Rüzgarı ya da yağı avuçta tutmaya çalışmak gibidir.
2717Demir demiri biler,
İnsan da insanı...
2718İncir ağacını budayan meyvesini yer,
Efendisine hizmet eden onurlandırılır.
2719Su görüntümüzü nasıl yansıtıyorsa,
Yürek de insanın içini yansıtır.
2720Ölüm ve yıkım diyarı insana doymaz,
İnsanın gözü de hiç doymaz.
2721Altın ocakta, gümüş potada sınanır,
İnsansa aldığı övgüyle sınanır.
2722Ahmağı buğdayla birlikte dibekte tokmakla dövsen bile,
Ahmaklığından kurtulmaz.
2723Davarına iyi bak,
Sığırlarına dikkat et.
2724Çünkü zenginlik kalıcı değildir
Ve taç kuşaktan kuşağa geçmez.
2725Çayır biçilince, yeni çimen çıkınca,
Dağlardaki otlar toplanınca,
2726Kuzular seni giydirir,
Tekeler tarlanın bedeli olur.
2727Keçilerin sütü yalnız seni değil,
Ev halkını, hizmetçilerini de doyurmaya yeter.
281Kötü kişi kendisini kovalayan olmasa bile kaçar,
Doğrularsa genç aslan gibi yüreklidir.
282Ayaklanan ülke çok başlı olur,
Ama akıllı, bilgili kişi düzeni sağlar.
283Yoksulu ezen yoksul,
Ürünü harap eden sağanak yağmur gibidir.
284Yasayı terk eden kötüyü över,
Yerine getirense kötüye karşı çıkar.
285Kötüler adaletten anlamaz,
RABbe yönelenlerse her yönüyle anlar.
286Dürüst bir yoksul olmak,
Yolsuzlukla zengin olmaktan yeğdir.
287Kutsal Yasayı yerine getiren çocuk akıllıdır,
Oburlarla arkadaşlık edense babasını utandırır.
288Faiz ve tefecilikle malına mal katan kişi,
Bunu yoksullara acıyan için biriktirir.
289Yasaya kulağını tıkayanın
Duası da iğrençtir.
2810Dürüst kişileri kötü yola saptıran
Kendi kazdığı çukura düşer.
İyiliği, özü sözü bir olanlar miras alacak.
2811Zengin kendini bilge sanır,
Ama akıllı yoksul onun içini okur.
2812Doğruların zaferi coşkuyla kutlanır,
Ama kötüler egemen olunca insan kaçacak yer arar.
2813Günahlarını gizleyen başarılı olmaz,
İtiraf edip bırakansa merhamet bulur.
2814Günahtan çekinen ne mutludur!
İnatçılık edense belaya düşer.
2815Yoksul halkı yöneten kötü kişi
Kükreyen aslan, saldırgan ayı gibidir.
2816Gaddar önderin aklı kıttır;
Haksız kazançtan nefret edense uzun ömürlü olur.
2817Adam öldürmekten vicdan azabı çeken, mezara dek kaçacaktır;
Kimse ona yardım etmesin.
2818Alnı ak yaşayan kurtulur,
Yolsuzluk yapan ansızın yıkıma uğrar.
2819Toprağını işleyenin ekmeği bol olur,
Hayal peşinde koşansa yoksulluğa doyar.
2820Güvenilir kişi bolluğa erer,
Zengin olmaya can atansa beladan kurtulamaz.
2821Hatır gözetmek iyi değildir,
Çünkü insan bir lokma ekmek için bile suç işler.
2822Cimri servet peşinde koşar,
Yoksulluğa uğrayacağını düşünmez.
2823Başkasını azarlayan sonunda
Pohpohlayandan daha çok beğeni kazanır.
2824Annesini ya da babasını soymayı günah saymayan,
Haydutla birdir.
2825Açgözlü kavga çıkarır,
RABbe güvenense bolluk içinde yaşar.
2826Kendine güvenen akılsızdır,
Bilgece davranan güvenlikte olur.
2827Yoksula verenin eksiği olmaz,
Yoksulu görmezden gelense bir sürü lanete uğrar.
2828Kötüler egemen olunca insan kaçacak yer arar,
Ama kötüler yok olunca doğrular çoğalır.
291Defalarca azarlandığı halde dikbaşlılık eden,
Ansızın yıkıma uğrayacak, çare yok.
292Doğru kişiler çoğalınca halk sevinir,
Kötü kişi hükümdar olunca halk inler.
293Bilgeliği seven babasını sevindirir,
Fahişelerle dostluk eden malını yitirir.
294Adaletle yöneten kral ülkesini ayakta tutar,
Ağır vergiler koyansa çökertir.
295Başkasını pohpohlayan kişi,
Ona tuzak kurar.
296Kötünün başkaldırısı kendine tuzak olur,
Doğru kişiyse ezgi söyler ve sevinir.
297Doğru kişi yoksulların hakkını verir,
Kötü kişi hak hukuk nedir bilmez.
298Alaycı kişiler kentleri bile karıştırır,
Bilgelerse öfkeyi yatıştırır.
299Bilge kişiyle davası olan ahmak
Kızar, alay eder ve rahat vermez.
2910Kana susamışlar dürüst kişiden nefret eder,
Doğrularsa onun canını korur.
2911Akılsız hep patlamaya hazırdır,
Bilgeyse öfkesini dizginler.
2912Hükümdar yalana kulak verirse,
Bütün görevlileri de kötü olur.
2913Zorbayla yoksulun ortak bir noktası var:
İkisinin de gözünü açan RABdir.
2914Yoksulları adaletle yöneten kralın
Tahtı hep güvenlikte olur.
2915Değnekle terbiye bilgelik kazandırır,
Kendi haline bırakılan çocuksa annesini utandırır.
2916Kötüler çoğalınca başkaldırı da çoğalır,
Ama doğrular onların düşüşünü görecektir.
2917Oğlunu terbiye et, o da sana huzur verecek
Ve gönlünü hoşnut edecektir.
2918Tanrısal esinden yoksun olan halk
Sınır tanımaz olur.
Ne mutlu Kutsal Yasayı yerine getirene!
2919Köle salt sözle terbiye edilemez,
Çünkü anlasa da kulak asmaz.
2920Sözünü tartmadan konuşan birini tanıyor musun?
Akılsızın durumu bile onunkinden daha umut vericidir.
2921Çocukluğundan beri kölesini şımartan,
Sonunda cezasını çeker.
2922Öfkeli kişi çekişme yaratır,
Huysuz kişinin başkaldırısı eksik olmaz.
2923Kibir insanı küçük düşürür,
Alçakgönüllülükse onur kazandırır.
2924Hırsızla ortak olanın düşmanı kendisidir,
Mahkemede yemin etse de bildiğini söylemez.
2925İnsandan korkmak tuzaktır,
Ama RABbe güvenen güvenlikte olur.
2926Hükümdarın gözüne girmek isteyen çoktur,
Ama RABdir insana adalet sağlayan.
2927Doğrular haksızlardan iğrenir,
Kötüler de dürüst yaşayanlardan.
301Massalı Yake oğlu Agurun sözleri:
Bu adam şöyle diyor:
‹‹Yoruldum, ey Tanrım, yoruldum ve tükendim. ve tükendim› ›› ya da ‹‹Bu adam İtiele, İtiele ve Ukkala şöyle diyor››.
302Gerçekten ben insanların en cahiliyim,
Bende insan aklı yok.
303Bilgeliği öğrenmedim,
Kutsal Olana ilişkin bilgiden de yoksunum.
304Kim göklere çıkıp indi?
Kim yeli avuçlarında topladı?
Suları giysisiyle sarıp sarmalayan kim?
Kim belirledi dünyanın sınırlarını?
Adı nedir, oğlunun adı nedir, biliyorsan söyle!
305Tanrının her sözü güvenilirdir,
O kendisine sığınan herkese kalkandır.
306Onun sözüne bir şey katma,
Yoksa seni azarlar, yalancı çıkarsın.
307Ey Tanrı, iki şey diledim senden:
Ben ölmeden bunları esirgeme benden.
308Sahtekârlığı, yalanı benden uzak tut,
Bana ne yoksulluk ne de zenginlik ver;
Payıma düşen ekmeği ver, yeter.
309Yoksa bolluktan, ‹Kimmiş RAB?› diye seni yadsır,
Ya da yoksulluktan çalar
Ve Tanrımın adını lekelemiş olurum.
3010‹‹Köleyi efendisine çekiştirme,
Yoksa sana lanet eder, sen de suçlu çıkarsın.
3011Öyleleri var ki, babalarına lanet eder,
Annelerine değer vermezler.
3012Öyleleri var ki, kendilerini tertemiz sanırlar,
Oysa kötülüklerinden arınmış değiller.
3013Öyleleri var ki, kendilerinden üstün kimse yok sanır,
Herkese tepeden bakarlar.
3014Öyleleri var ki, dişleri kılıç, çeneleri bıçaktır,
Mazlumlarla yoksulları yutup yeryüzünden yok ederler.
3015Sülüğün iki kızı vardır, adları ‹Ver, ver›dir.
Hiç doymayan üç şey,
‹Yeter› demeyen dört şey vardır:
3016Ölüler diyarı, kısır rahim,
Suya doymayan toprak ve ‹Yeter› demeyen ateş.
3017Babasıyla alay edenin, annesinin sözünü hor görenin
Gözünü vadideki kargalar oyacak;
O akbabalara yem olacak.
3018Aklımın ermediği üç şey,
Anlamadığım dört şey var:
3019Kartalın gökyüzünde,
Yılanın kayada,
Geminin denizde izlediği yol
Ve erkeğin genç kızla tuttuğu yol.
3020Zina eden kadının yolu da şöyledir:
Yer, ağzını siler,
Sonra da, ‹Suç işlemedim› der.
3021Yeryüzü üç şeyin altında sarsılır;
Katlanamadığı dört şey vardır:
3022Kölenin kral olması,
Budalanın doyması,
3023Nefret edilen kadının evlenmesi
Ve hizmetçinin hanımının yerine geçmesi.
3024‹‹Dünyada dört küçük yaratık var ki,
Çok bilgece davranırlar:
3025Karıncalar güçlü olmayan bir topluluktur,
Ama yiyeceklerini yazdan biriktirirler.
3026Kaya tavşanları da güçsüz bir topluluktur,
Ama yuvalarını kaya kovuklarında yaparlar.
3027Çekirgelerin kralı yoktur,
Ama bölük bölük ilerlerler.
3028Kertenkele elle bile yakalanır,
Ama kral saraylarında bulunur.
3029‹‹Yürüyüşü gösterişli üç yaratık,
Davranışı gösterişli dört yaratık var:
3030Hayvanların en güçlüsü olan
Ve hiçbir şeyin önünde pes etmeyen aslan,
3031Tazıfş, teke
Ve ordusunun başındaki kral. sözcüğün anlamı tam bilinmiyor.
3032‹‹Eğer budala gibi kendini yücelttinse
Ya da kötülük tasarladınsa,
Dur ve düşün!
3033Çünkü nasıl sütü dövünce tereyağı,
Burnu sıkınca kan çıkarsa,
Öfkeyi kurcalayınca da kavga çıkar.››
311Massa Kralı Lemuelin sözleri,
Annesinin ona öğrettikleri:
312‹‹Oğlum, rahmimin ürünü, ne diyeyim?
Adaklarımın yanıtı oğlum, ne diyeyim?
313Gücünü kadınlara,
Gençliğini kralları mahvedenlere kaptırma!
314‹‹Şarap içmek krallara yakışmaz, ey Lemuel,
Krallara yakışmaz!
İçkiyi özlemek hükümdarlara yaraşmaz.
315Çünkü içince kuralları unutur,
Mazlumun hakkını yerler.
316İçkiyi çaresize,
Şarabı kaygı çekene verin.
317İçsin ki yoksulluğunu unutsun,
Artık sefaletini anmasın.
318Ağzını hakkını savunamayan için,
Kimsesizin davasını gütmek için aç.
319Ağzını aç ve adaletle yargıla,
Mazlumun, yoksulun hakkını savun.››
3110Erdemli kadını kim bulabilir?
Onun değeri mücevherden çok üstündür. sırayla İbranice alfabenin değişik bir harfiyle başlar.
3111Kocası ona yürekten güvenir
Ve kazancı eksilmez.
3112Kadın ona kötülükle değil,
Yaşamı boyunca iyilikle karşılık verir.
3113Yün, keten bulur,
Zevkle elleriyle işler.
3114Ticaret gemileri gibidir,
Yiyeceğini uzaktan getirir.
3115Gün ağarmadan kalkar,
Ev halkına yiyecek, hizmetçilerine paylarını verir.
3116Bir tarlayı gözüne kestirip satın alır,
El emeğiyle kazandığı parayla bağ diker.
3117Giyinip kollarını sıvar,
Canla başla çalışır.
3118Ticaretinin kârlı olduğunu bilir,
Çırası gece boyunca yanar.
3119Eliyle örekeyi tutar,
Avucunda iği tutar.
3120Mazluma kollarını açar,
Yoksula elini uzatır.
3121Kar yağınca ev halkı için kaygılanmaz,
Çünkü hepsinin iki katfü giysisi vardır.
3122Yatak örtüleri dokur,
Kendi giysileri ince mor ketendendir.
3123Kocası ülkenin ileri gelenleriyle oturup kalkar,
Kent kurulunda iyi tanınır.
3124Kadın diktiği keten giysilerle
Ördüğü kuşakları tüccara satar.
3125Güç ve onurla kuşanmıştır,
Geleceğe güvenle bakar.
3126Ağzından bilgelik akar,
Dili iyilik öğütler.
3127Ev halkının işlerini yönetir,
Tembellik nedir bilmez.
3128Çocukları önünde ayağa kalkıp onu kutlar,
Kocası onu över.
3129‹‹Soylu işler yapan çok kadın var,
Ama sen hepsinden üstünsün›› der.
3130Çekicilik aldatıcı, güzellik boştur;
Ama RABbe saygılı kadın övülmeye layıktır.
3131Ellerinin hak ettiğini verin kendisine,
Yaptıkları için kent kurulunda övülsün.